Η ταινία επιστημονικής φαντασίας "The Martian"(Η διάσωση) ήταν πέρα για πέρα προφητική. Κεντρικός ήρωας ο Μαρκ Γουάτνι (Ματ Ντέιμον), ένας αστροναύτης ο οποίος δέχεται χτύπημα κατά την διάρκεια καταιγίδας στον Άρη. Το πλήρωμα της αποστολής λανθασμένα τον θεωρεί νεκρό και τον εγκαταλείπει στον Κόκκινο Πλανήτη. Η ταινία μας δείχνει την προσπάθεια του να επιβιώσει, μόνος με ό,τι άφησαν πίσω τους οι σύντροφοί του. Εφόσον τα αποθέματα φαγητού έχουν τελειώσει, αποφασίζει να καλλιεργήσει μόνος του λαχανικά για να τραφεί, βρίσκοντας εναλλακτικούς τρόπους.
Αυτά συμβαίνουν σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, όμως ο Wieger Wamelink, βιολόγος στο Wageningen University & Research της Ολλανδίας θεωρεί πως η ταινία έδωσε τα κατάλληλα εφόδια για την επιστημονική του έρευνα. Όπως είπε στον “Guardian”, διεξάγει πειράματα για την καλλιέργεια φυτών στο διάστημα από το 2013. Βαθιά επηρεασμένος από την ταινία συνέταξε μια θεωρητική μελέτη για την ανάπτυξη φυτών στη Σελήνη και στον Άρη. Του δόθηκαν 25.000 ευρώ για να προχωρήσει. Ήθελε να διαπιστώσει τι θα μπορούσε πραγματικά να αναπτυχθεί σε αυτά τα παράξενα εδάφη που δεν έχουν θρεπτικά συστατικά.
Ο Wamelink έκανε δοκιμές με καλλιέργειες φυτών σε προσομοιωμένο Αρειανό χώμα, το οποίο του έδωσε η NASA (που το παίρνει από ένα ηφαίστειο στη Χαβάη). Την 1η Απριλίου του 2013, ο Wamelink ξεκίνησε τις δοκιμές φυτεύοντας κάρδαμο σε ένα θερμοκήπιο. Οι προσδοκίες του δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλές καθώς ανησυχούσε ιδιαίτερα για το γεγονός ότι βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, υδράργυρος, ψευδάργυρος) στο έδαφος πιθανώς να καταλήξουν στο νερό που απορροφούν τα φυτά και ότι στη συνέχεια θα είναι τοξικά για κατανάλωση.
Τα καλά νέα είναι ότι το κάρδαμο αναπτύχθηκε και ο Wamelink βελτίωσε την διαδικασία επεκτείνοντας την ποικιλία των καλλιεργειών προσθέτοντας ντομάτες, μπιζέλια, ραπανάκια, καρότα και πατάτες. Η έρευνα του, αποδείχθηκε ελπιδοφόρα.
Σύμφωνα με την Δρ. Gioia Massa (επιστήμονα φυτών στο Διαστημικό Κέντρο Kennedy της NASA στη Φλόριντα) πρέπει να γίνουν περισσότερες δοκιμές. Η ίδια εργάζεται στο Σύστημα Παραγωγής Λαχανικών της NASA, γνωστό ως Veggie, το οποίο από το 2014 καλλιεργεί φυτά για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Πρόκειται για ένα απλό σύστημα χαμηλής κατανάλωσης για την καλλιέργεια φρέσκων, θρεπτικών τροφίμων για τους αστροναύτες οι οποίοι συμπληρώνουν τη διατροφή τους με αυτά. Με βάση μια έρευνα που η ίδια δημοσίευσε διαπιστώθηκε ότι ένα λαχανικό (μαρούλι) που αναπτύχθηκε στο διάστημα, ήταν ασφαλές για κατανάλωση και ταυτόχρονα θρεπτικό όσο και το γήινο.
Όπως και ο Wamelink, έτσι και η Δρ. Massa είναι λάτρης της επιστημονικής φαντασίας. "Η επιστημονική φαντασία είχε τεράστιο αντίκτυπο σε μένα. O σύζυγός μου διδάσκει επιστημονική φαντασία σε ένα τοπικό πανεπιστήμιο στο Ορλάντο, oπότε προσπαθώ να πάρω αυτές τις ιδέες και να τις κάνω πραγματικές", τόνισε.
Ωστόσο, το πρόγραμμα Veggie διαφέρει από αυτό του Wamelink όσον αφορά τον τρόπο καλλιέργειας. Η Massa και η ομάδα της χρησιμοποιούν ένα σύστημα που ονομάζεται "τροποποιημένη υδροπονία": λόγω των επιπλοκών της μικροβαρύτητας, τα φυτά αναπτύσσονται σε ένα στερεό υπόστρωμα πηλού, που διατηρεί νερό και οξυγόνο γύρω από τις ρίζες. Ένα “λίπασμα χρονικής απελευθέρωσης” παρέχει θρεπτικά συστατικά, το φως προέρχεται από LED και οι αστροναύτες προσθέτουν νερό. Παρότι η ίδια θεωρεί πως το σύστημα είναι αρκετά χρονοβόρο, πιστεύει πως είναι η καλύτερη λύση.
Ο Wamelink και η Μassa συμφωνούν πως το πρόβλημα με την καλλιέργεια φυτών πρέπει να λυθεί με την έρευνα. Παράλληλα, πιστεύουν ότι η δουλειά τους θα έχει αντίκτυπο στη Γη, ακόμη και στους ταπεινούς κήπους και τα διαμερίσματα μας. Η Massa επισημαίνει ότι η NASA χρηματοδότησε τη δεκαετία του 1980 την ερευνητική ομάδα που εφηύρε τα LED για την ανάπτυξη των φυτών. Αυτή η τεχνολογία χρησιμοποιείται ευρέως τώρα στη Γη εξοικονομώντας ενέργεια. Η αμερικάνικη διαστημική υπηρεσία έχει επίσης επενδύσει στο Florikan, ένα λίπασμα ελεγχόμενης απελευθέρωσης που θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση του περιβαλλοντικού προβλήματος των απορριμμάτων σε πλωτές οδούς και εκβολές.
Η πανδημία του Κορωνοϊού έχει επιβραδύνει μέρος της έρευνας αλλά όχι ιδιαίτερα. Η δρ. Massa, μπορεί να πάει στο Διαστημικό Κέντρο Kennedy μόνο για «απαραίτητες εργασίες». Είναι ιδιαίτερα ενθουσιασμένη που το μη επανδρωμένο Rover Perseverance της NASA αναμένεται να φύγει για τον Άρη στις 17 Ιουλίου, και να προσγειωθεί εκεί τον Φεβρουάριο του 2021. Όσο για τον Wamelink, στοχεύει να κάνει ένα μεγάλο πείραμα ετησίως και το έχει ήδη επιτύχει το 2020. Παράλληλα, περνά τον χρόνο του δημιουργικά αξιοποιώντας τις ιδέες του. "Στο σπίτι, έχω μια λίμνη, μερικά οπωροφόρα δέντρα και το δικό μου λαχανόκηπο" λέει, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρό του. "Πραγματικά, είναι σαν να είσαι στον Άρη."