Οι μεγάλες διαφορές στα επίπεδα του οξυγόνου στον πλανήτη Άρη, προβληματίζουν τους επιστήμονες της που αδυνατούν προς το παρόν να εξηγήσουν τις μετρήσεις που στέλνει το ρόβερ Curiosity.
Η NASA παρακολουθεί τα επίπεδα των σημαντικότερων αερίων στην ατμόσφαιρα του κόκκινου πλανήτη με το φορητό εργαστήριο SAM (Sample Analysis at Mars) που υπάρχει πάνω στο Curiosity. Έτσι, κατά τη διάρκεια της περιήγησής του ρόβερ στον κρατήρα Gale του Άρη, οι επιστήμονες μέτρησαν τη σύσταση της ατμόσφαιρας του γειτονικού πλανήτη. Σύμφωνα με τις μετρήσεις αυτές, η ατμόσφαιρα του Άρη αποτελείται από 95% διοξείδιο του άνθρακα (CO2), 2.6% μοριακό άζωτο (N2), 1.9% αργό (Ar), 0.16% μοριακό οξυγόνο (O2) και 0.06% μονοξείδιο του άνθρακα (CO).
Τα ποσοστά των διάφορων αερίων δεν μένουν σταθερά κατά τη διάρκεια του αρειανού έτους, αλλά εμφανίζουν διακυμάνσεις. Το περίεργο είναι ότι ενώ οι μεταβολές του αζώτου και του αργού ακολουθούν ένα εποχιακό μοτίβο (ανάλογα με την ποσότητα του CO2), τα ποσοστά του οξυγόνου παρουσιάζουν «αφύσικες» και απότομες μεταβολές της τάξεως του 30% κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Αυτές οι μεγάλες μεταβολές του οξυγόνου είναι πραγματικός γρίφος για τους ερευνητές της NASA που αδυνατούν να τις εξηγήσουν. Το πρώτο που έκαναν ήταν να ελέγξουν ότι το SAM λειτουργεί φυσιολογικά, πράγμα που επιβεβαιώθηκε. Ύστερα εξέτασαν αν τα μόρια διοξειδίου του άνθρακα διασπώνται στην ατμόσφαιρα για να δημιουργήσουν οξυγόνο. Ούτε αυτή η υπόθεση ήταν όμως σωστή.
Όπως είπε η Melissa Trainer, ερευνήτρια της NASA στο Goddard Space Flight Center και επικεφαλής του project, «δυσκολευόμαστε να εξηγήσουμε το φαινόμενο. Το γεγονός ότι η συμπεριφορά του οξυγόνου δεν ακολουθεί ένα εποχιακό μοτίβο μας οδηγεί στη σκέψη πως δεν εξαρτάται από τις δυναμικές μεταβολές της ατμόσφαιρας. Πιστεύουμε ότι μπορεί να οφείλεται σε κάποιον άλλο χημικό παράγοντα που δεν έχουμε εντοπίσει για την ώρα».
Το νέο εύρημα του Curiosity δεν αποκλείεται να σχετίζεται με τις εξίσου απότομα κυμαινόμενες τιμές του μεθανίου στον πλανήτη Άρη, οι οποίες είχαν παρατηρηθεί το περασμένο καλοκαίρι.
Και σε αυτήν την περίπτωση δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να δώσουν μια εξήγηση, αλλά παρατηρούν πως τα επίπεδα των δύο αερίων μεταβάλλονται με παρόμοιο τρόπο και στις ίδιες περιόδους.
Η ύπαρξη οξυγόνου και μεθανίου δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε ένδειξη ζωής, καθώς μπορούν να παραχθούν χημικά από το νερό και τα ορυκτά του πλανήτη. Άλλωστε, το Curiosity ανιχνεύει απλά την παρουσία τους και όχι την πηγή προέλευσης.