Βρίσκονται στα smartphones, στις τηλεοράσεις επίπεδης οθόνης, στους ηλιακούς συλλέκτες και στις ανεμογεννήτριες, στις λάμπες, στους βηματοδότες, ακόμη και στα πλαίσια των ποδηλάτων. Αποτελούν βασικά συστατικά πολλών από τις τεχνολογίες που τροφοδοτούν τις κοινωνίες. Είναι 12 ορυκτά μέταλλα που θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο για την επίτευξη των πράσινων και ψηφιακών φιλοδοξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά ποια ειναι αυτά τα 12 μέταλλα και τι ακριβώς εννοούμε όταν μιλάμε για κρίσιμες πρώτες ύλες; Δείτε τα παρακάτω.
Σπάνιες γαίες
Γιατί έχουν σημασία: Οι σπάνιες γαίες είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή πολλών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Είναι το κλειδί, για παράδειγμα, για την παραγωγή μόνιμων μαγνητών, βασικό συστατικό των smartphones, των τηλεοράσεων, των υπολογιστών, καθώς επίσης των κινητήρων αυτοκινήτων και των ανεμογεννητριών. Αντίθετα με ό,τι υποδηλώνει το όνομά τους, όμως, τα στοιχεία αυτά δεν είναι σπάνια στη φύση, αλλά η εξόρυξή τους είναι επικίνδυνη. Η ΕΕ διακρίνει συνολικά 15 βαρέα και ελαφρά στοιχεία σπάνιων γαιών.
Από πού τις προμηθεύεται η ΕΕ: Η ΕΕ εξαρτάται πλήρως από τις εισαγωγές για να ικανοποιήσει τη ζήτησή της σε σπάνιες γαίες. Η Κίνα παρέχει σήμερα σχεδόν το 99% του εφοδιασμού της ΕΕ με αυτά τα ορυκτά, καθώς και περίπου το 98% των μόνιμων μαγνητών σπάνιων γαιών.
Άλλες πιθανές πηγές: Τον περασμένο Ιανουάριο ανακαλύφθηκε στη βόρεια Σουηδία το μεγαλύτερο γνωστό κοίτασμα σπάνιων γαιών στην Ευρώπη, αλλά θα χρειαστούν 10 έως 15 χρόνια για να αρχίσει η εξόρυξη. Η Αυστραλία και οι ΗΠΑ παράγουν επίσης σπάνιες γαίες.
Μαγνήσιο
Γιατί έχει σημασία: Το μαγνήσιο, ένα γυαλιστερό γκρίζο μέταλλο που βρίσκεται στα ορυκτά, το θαλασσινό νερό και τις άλμες των λιμνών, είναι ένα στοιχείο βασικό για τη βιομηχανία αλουμινίου. Χρησιμοποιείται σε πλήθος βιομηχανιών, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών και του διαστήματος, καθώς και στα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, όπως οι φορητοί υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα, και στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων. Το μαγνήσιο χρησιμοποιείται επίσης για την κατασκευή χάλυβα.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Η Κίνα είναι, μακράν, ο μεγαλύτερος παραγωγός μαγνησίου στον κόσμο και η ΕΕ προμηθεύεται το 93% του μετάλλου από την Κίνα.
Άλλες πιθανές πηγές: Η έλλειψη παραγωγής μαγνησίου εντός της ΕΕ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πολιτική παραγωγής και εξαγωγών της Κίνας, η οποία κατέστησε αδύνατο για τα ευρωπαϊκά μεταλλουργεία να ανταγωνιστούν την κινεζική παραγωγή χαμηλού κόστους. Τα τελευταία μεταλλουργεία στην Ευρώπη έκλεισαν το 2001 και το μπλοκ διαθέτει μόνο μικρά κοιτάσματα του μετάλλου. Οι ΗΠΑ παράγουν επίσης μαγνήσιο, αντιπροσωπεύοντας το 4% της παγκόσμιας παραγωγής.
Νιόβιο
Γιατί έχει σημασία: Το νιόβιο είναι ένα ορυκτό μέταλλο (δείτε το στην εικόνα του άρθρου) που χρησιμοποιείται για να κάνει τον χάλυβα ισχυρότερο. Με υψηλό σημείο τήξης και σχετικά χαμηλή πυκνότητα, είναι κατάλληλο για εφαρμογές που λειτουργούν σε υψηλές θερμοκρασίες, όπως οι κινητήρες αεροσκαφών και οι πυραυλοκινητήρες. Είναι επίσης σημαντικό για τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και βρίσκεται στους μαγνήτες που χρησιμοποιούνται στους μαγνητικούς τομογράφους, για παράδειγμα.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Η Ένωση εξαρτάται πλήρως από εισαγωγές για να ικανοποιήσει τη ζήτηση νιόβιου. Το 85% της προμήθειάς της προέρχεται από τη Βραζιλία και το 13% από τον Καναδά.
Άλλες πιθανές πηγές: Οι ΗΠΑ έχουν επίσης κάποια αποθέματα νιόβιου, αλλά είναι πολύ λιγότερο σημαντικά από εκείνα που βρίσκονται στη Βραζιλία και τον Καναδά. Πιο κοντά στην πατρίδα μας, η Τσεχία διαθέτει επίσης ένα μικρό απόθεμα.
Γερμάνιο
Γιατί έχει σημασία: Αυτό το λαμπερό μέταλλο χρησιμοποιείται κυρίως σε οπτικές ίνες και υπέρυθρες οπτικές, πλαστικά PET, ηλεκτρονικά και ηλιακά πάνελ. Βρίσκεται επίσης σε στρατιωτικές συσκευές νυχτερινής όρασης, δορυφορικές ηλιακές κυψέλες και εξοπλισμό πυρόσβεσης. Το γερμάνιο εξάγεται ως παραπροϊόν της παραγωγής ψευδαργύρου και από την τέφρα του άνθρακα.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Πάνω από το μισό γερμάνιο προέρχεται από τη Φινλανδία. Περίπου το 17% εισάγεται από την Κίνα και το 11% από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Άλλες πιθανές πηγές: Η Ρωσία είναι επίσης παραγωγός γερμανίου, αντιπροσωπεύοντας το 5% της παγκόσμιας παραγωγής, αλλά είναι εξαιρετικά απίθανο το μπλοκ της ΕΕ να εξετάσει το ενδεχόμενο να στραφεί σε εισαγωγές από τη Ρωσία. Το γερμάνιο μπορεί επίσης να βρεθεί στη Γαλλία. Αν και μπορεί να αντικατασταθεί, πολλές εναλλακτικές λύσεις οδηγούν σε απώλεια επιδόσεων.
Βορικά άλατα
Γιατί έχουν σημασία: Τα βορικά άλατα, φυσικά άλατα που περιέχουν βόριο, χρησιμοποιούνται κυρίως για την κατασκευή γυαλιού, αλλά είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των φυτών, οπότε θα τα βρείτε στα λιπάσματα. Χρησιμοποιούνται επίσης για τη μόνωση σπιτιών, σε εξαρτήματα ασφαλείας αυτοκινήτων, όπως οι αερόσακοι, και ως συντηρητικά σε ξυλεία, χρώματα και υγειονομική περίθαλψη, για παράδειγμα.
Από πού τα προμηθεύεται η ΕΕ: Το μπλοκ προμηθεύεται τη συντριπτική πλειονότητα, 98% των βορικών του από την Τουρκία.
Άλλες πιθανές πηγές: Άλλοι μεγάλοι παραγωγοί βορικών αλάτων είναι οι ΗΠΑ, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 24% της παγκόσμιας παραγωγής, και η Χιλή (11%). Στην Ευρώπη, το υλικό μπορεί να βρεθεί στη Σερβία.
Σκάνδιο
Γιατί έχει σημασία: Το σκάνδιο χρησιμοποιείται επί του παρόντος κυρίως για την προσθήκη αντοχής σε κράματα αλουμινίου για αθλητικές εφαρμογές, οπότε θα το βρείτε στη ρακέτα του τένις και στο πλαίσιο του ποδηλάτου σας. Η ζήτηση για το υλικό αυτό αναμένεται να αυξηθεί καθώς απαιτείται για ηλεκτρολύτες παραγωγής υδρογόνου, μεταξύ άλλων εφαρμογών. Κατατάσσεται στις σπάνιες γαίες.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Η ΕΕ προμηθεύεται το 98% του σκανδίου της από το Ηνωμένο Βασίλειο και το 1% από τη Ρωσία.
Άλλες πιθανές πηγές: Η παγκόσμια παραγωγή κυριαρχείται σήμερα από την Κίνα, η οποία αντιπροσωπεύει το 66% της παγκόσμιας παραγωγής, ακολουθούμενη από τη Ρωσία (26%). Δεδομένου όμως ότι το μπλοκ προμηθεύεται το μεγαλύτερο μέρος του υλικού από τη γειτονιά του, είναι απίθανο να αρχίσει να ψάχνει αλλού.
Στρόντιο
Γιατί έχει σημασία: Αυτό το μαλακό, ασημένιο μέταλλο, που ανήκει στην ίδια ομάδα των αλκαλικών γαιών μαζί με το μαγνήσιο, είναι βασικό συστατικό στα υγρά γεώτρησης για τα πηγάδια πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά χρησιμοποιείται επίσης σε πράγματα όπως τα πυροτεχνήματα και οι μόνιμοι μαγνήτες που χρησιμοποιούνται σε ηχεία και κεραίες.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Η ΕΕ προμηθεύεται όλο το στρόντιο από μία μεταλλευτική εταιρεία στην Ισπανία, γι' αυτό και το μέταλλο προστέθηκε το 2020 στον κατάλογο κρίσιμων υλικών της ΕΕ. Η Ισπανία είναι ο κορυφαίος παγκόσμιος προμηθευτής του μετάλλου, καλύπτοντας περίπου το ένα τρίτο των παγκόσμιων εξαγωγών.
Άλλες πιθανές πηγές: Θεωρητικά, η ΕΕ θα μπορούσε να εισάγει το μαλακό μέταλλο από το Ιράν ή την Κίνα. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, οι εταιρείες του μπλοκ είναι απίθανο να θελήσουν να διαφοροποιηθούν από την Ισπανία προς αυτές τις γεωπολιτικά επικίνδυνες χώρες.
Κοβάλτιο
Γιατί έχει σημασία: Για αιώνες, το κοβάλτιο χρησιμοποιούνταν κυρίως για την παρασκευή μπλε χρωστικών ουσιών. Τώρα είναι έτοιμο να διαδραματίσει βασικό ρόλο στις βιομηχανίες ψηφιακής και πράσινης ενέργειας ως κύριο συστατικό των επαναφορτιζόμενων μπαταριών για smartphones και ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Χρησιμοποιείται επίσης στις τουρμπίνες αεροσκαφών για να κάνει το μέταλλό τους ανθεκτικό στη θερμότητα. Το στοιχείο χρησιμοποιείται ακόμη και στις ζωοτροφές αγελάδων και προβάτων.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Το μπλοκ εξαρτάται σε ποσοστό άνω του 80% από τις εισαγωγές κοβαλτίου. Το ήμισυ και πλέον των προμηθειών της προέρχεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Η Φινλανδία και η Γαλλική Γουιάνα παρέχουν επίσης μικρά μερίδια του μετάλλου.
Άλλες πιθανές πηγές: Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά κοβαλτίου, αλλά οι εισαγωγές από τη χώρα έχουν συνδεθεί με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδική εργασία. Εκτός από την αύξηση της εγχώριας παραγωγής, η ΕΕ θα μπορούσε επίσης να εισάγει κοβάλτιο από τον Καναδά ή ακόμη και από την Κίνα.
Πλατίνα
Γιατί έχει σημασία: Η βιομηχανία κοσμημάτων χρησιμοποιεί το πανέμορφο ασημένιο μέταλλο, αλλά είναι επίσης το μαγικό συστατικό στους αυτοκαταλύτες, μια συσκευή που καθιστά τα καυσαέρια των αυτοκινήτων λιγότερο ρυπογόνα. Θα βρείτε την ομάδα των μετάλλων πλατίνας, η οποία περιλαμβάνει το παλλάδιο, σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, από τηλεοράσεις πλάσματος και αερόσακους αυτοκινήτων μέχρι βηματοδότες.
Από πού την προμηθεύεται η ΕΕ: Το μπλοκ εξαρτάται πλήρως από τις εισαγωγές όσον αφορά την πλατίνα. Βασίζεται κυρίως στη Νότια Αφρική, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ για τις εισαγωγές της σε μέταλλα πλατίνας.
Άλλες πιθανές πηγές: ο Καναδάς και η Ζιμπάμπουε εξορύσσουν επίσης πλατίνα και παλλάδιο.
Γραφίτης
Γιατί έχει σημασία: Πάρτε ένα μολύβι, και ο γραφίτης βρίσκεται στον πυρήνα του. Ο σκούρος γκρίζος άνθρακας μπορεί να μετατραπεί σε τεχνητά διαμάντια, αλλά χρησιμοποιείται επίσης σε αντικείμενα όπως μπαταρίες και για τη θέρμανση χαλυβουργείων.
Από πού τον προμηθεύεται η ΕΕ: Οι εταιρείες της ΕΕ αγοράζουν περίπου το ήμισυ του φυσικού γραφίτη από την Κίνα, αλλά τον προμηθεύονται επίσης από τη Βραζιλία, τη Νορβηγία και τη Ρουμανία.
Άλλες πιθανές πηγές: Η ΕΕ έχει μικρή εγχώρια παραγωγή στην Αυστρία και τη Γερμανία, αλλά θα μπορούσε επίσης να προμηθεύεται γραφίτη από περίπου 20 άλλες χώρες, όπως η Μαδαγασκάρη, η Ουκρανία ή το Βιετνάμ.
Λίθιο
Γιατί έχει σημασία: Το λίθιο είναι μια από τις πιο περιζήτητες πρώτες ύλες, και για καλό λόγο: είναι ένα από τα κορυφαία υλικά για τις μπαταρίες, καθιστώντας το κεντρικό στοιχείο για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων. Το λίθιο χρησιμοποιείται επίσης για την παραγωγή θερμοανθεκτικού γυαλιού, κεραμικών και ψυχιατρικών φαρμάκων.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Οι περισσότερες ανάγκες της ΕΕ σε λίθιο καλύπτονται από τη Χιλή, αλλά προμηθεύεται επίσης λίθιο από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Άλλες πιθανές πηγές: Η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να αντλήσει λίθιο από το έδαφός της, σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Τσεχία και η Ισπανία, αλλά τα περισσότερα έργα έχουν προσκρούσει σε τοπικές αντιδράσεις. Το μέταλλο είναι επίσης άφθονο σε χώρες που βρίσκονται πιο μακριά, όπως η Αργεντινή, η Βολιβία, οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Κίνα.
Πυρίτιο
Γιατί έχει σημασία: Το μεταλλικό πυρίτιο θα το βρείτε σε κυψέλες ηλιακών συλλεκτών και ημιαγωγούς, καθιστώντας το απαραίτητο για τους τομείς της καθαρής ενέργειας και της ψηφιακής τεχνολογίας. Επειδή κάνει επίσης το αλουμίνιο πιο ανθεκτικό, το πυρίτιο χρησιμοποιείται επίσης σε αυτοκίνητα και αεροπλάνα.
Από πού το προμηθεύεται η ΕΕ: Το πυρίτιο είναι ένα από τα πιο διαφοροποιημένα κρίσιμα υλικά: οι εταιρείες της ΕΕ αγοράζουν ήδη μεταλλικό πυρίτιο από τη Νορβηγία, τη Γαλλία, την Κίνα, τη Γερμανία και την Ισπανία.
Άλλες πιθανές πηγές: Η Βραζιλία και οι ΗΠΑ είναι άλλοι πιθανοί προμηθευτές πυριτίου.
Πηγή: Politico