Επιστήμονες στη Βρετανία ανακάλυψαν ένα νέο είδος ανοσοποιητικού κυττάρου που εξοντώνει σχεδόν όλα τα καρκινικά κύτταρα, και ίσως αποτελέσει στο μέλλον τη βάση για μια καθολική θεραπεία του καρκίνου, αν φυσικά οι ιδιότητες του επιβεβαιωθούν μετά από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, με επικεφαλής τον καθηγητή Andrew K. Sewell, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό ανοσολογίας "Nature Immunology", ανέλυαν δείγματα από μια τράπεζα αίματος της Ουαλίας, αναζητώντας ανοσοποιητικά κύτταρα που μπορούν να καταπολεμήσουν τα βακτήρια. Τυχαία βρήκαν ένα νέο τύπο Τ-κυττάρου (T cell) με πολύ σημαντικές αντικαρκινικές ικανότητες.
Οι επιστήμονες έκαναν εργαστηριακές μελέτες, με χρήση της τεχνικής CRISPR–Cas9 screening, οι οποίες έδειξαν ότι αυτά τα ανοσοκύτταρα καταστρέφουν τους καρκίνους του δέρματος, του αίματος, του εντέρου, του μαστού, των οστών, του προστάτη, των ωοθηκών, των νεφρών και του τραχήλου της μήτρας. Όπως γράφουν στην περίληψη της εργασίας τους:
"These findings offer opportunities for HLA-independent, pan-cancer, pan-population immunotherapies"
που σημαίνει ότι το νέο Τ-κύτταρο δίνει ελπίδες ακόμη και για μια καθολική θεραπεία του καρκίνου στο μέλλον!
Πως λειτουργούν τα Τ-κύτταρα και γιατί είναι σημαντικό το νέο κύτταρο
Στην παρακάτω εικόνα μια ομάδα Τ-κυττάρων (πράσινο-κόκκινο) επιτίθενται σε καρκινικό κύτταρο (μπλε, στο κέντρο). Όταν έρχονται σε επαφή μαζί του, προσκολλώνται πάνω του και το καταστρέφουν.
Υπάρχουν κι άλλες αντικαρκινικές ανοσοθεραπείες παρόμοιου τύπου, όπως οι CAR-T και TCR-T, αλλά έχουν αποτελεσματικότητα μόνο σε λίγα είδη καρκίνου, ιδίως στη λευχαιμία, ενώ δεν έχουν ιδιαίτερα οφέλη για τους συμπαγείς όγκους, που είναι και συχνότεροι. Επίσης είναι αρκετά εξατομικευμένες θεραπείες, πράγμα που αποτελεί πλεονέκτημα όσον αφορά την καταλληλότητα τους για συγκεκριμένα άτομα, αλλά και μειονέκτημα όσον αφορά το εύρος των ασθενών που μπορούν να επωφεληθούν - δείτε περισσότερα για τις CAR-T θεραπείες εδώ.
Αντίθετα, το νέο ανοσοποιητικό κύτταρο διαθέτει ένα άγνωστο έως τώρα είδος υποδοχέα (TCR), που του επιτρέπει να αναγνωρίζει και να στρέφεται εναντίον των καρκινικών κυττάρων αποκλειστικά, αγνοώντας τα υγιή κύτταρα, μέσω ενός μηχανισμού που δεν είναι ακόμη σαφής στους επιστήμονες.
Επιπλέον, το εν λόγω νέο Τ-κύτταρο προσκολλάται σε ένα μόριο (MR1) των καρκινικών κυττάρων, που είναι κοινό στους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο μια μελλοντική θεραπεία μπορεί να «δουλεύει» για τους περισσότερους καρκίνους, αλλά και για όλους σχεδόν τους ανθρώπους.
Τυχαία ανακάλυψη
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, δρ Sewell, το «άκρως ασυνήθιστο» νέο ανοσοποιητικό κύτταρο ανακαλύφθηκε τυχαία:
«Ήταν μια τυχαία ανακάλυψη, κανείς δεν ήξερε ότι αυτό το κύτταρο υπήρχε. Η ανακάλυψη μας εγείρει την προοπτική μιας καθολικής θεραπείας για τον καρκίνο, ένα μοναδικό Τ-κύτταρο που θα είναι ικανό να καταστρέφει πολλούς διαφορετικούς τύπους καρκίνου στον πληθυσμό. Έως τώρα κανείς δεν πίστευε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό».
Επιπλέον, ο βρετανός ανοσολόγος δεν απέκλεισε την πιθανότητα να υπάρχουν άνθρωποι που, χάρη σε αυτό ακριβώς το είδος ανοσοκυττάρου, έχουν τέλεια ανοσία απέναντι σε οποιονδήποτε καρκίνο:
«Το κύτταρο αυτό μπορεί να είναι πολύ σπάνιο ή μπορεί να το έχουν πολλοί άνθρωποι, αλλά για κάποιο λόγο να μην είναι ενεργοποιημένο. Απλώς δεν γνωρίζουμε ακόμη».
Τα πρώτα πειράματα σε ποντίκια, όπου εισήχθησαν τα νέα Τ-κύτταρα, άφησαν «ενθαρρυντικά» αποτελέσματα εξάλειψης των καρκινικών όγκων. Ο δρ Sewell δήλωσε ότι η πρόοδος αναμένεται να είναι γρήγορη, όσον αφορά τη δοκιμή και ανάπτυξη μιας πιθανής νέας θεραπείας. Οι πρώτες δοκιμές σε καρκινοπαθείς τελικού σταδίου αναμένεται να ξεκινήσουν φέτος, εφόσον οι επόμενες εργαστηριακές δοκιμές δείξουν ότι η θεραπεία είναι ασφαλής.
Δείτε την επιστημονική δημοσίευση εδώ
Με πληροφορίες από το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, Εφημερίδα των Συντακτών, Nature Immunology